Droga wtajemniczenia w świat sakramentów

 

 

Siedem sakramentów

 

	Chrzest
	Bierzmowanie
	Eucharystia
	Spowiedź
	Namaszczenie
	Święcenia
	Małżeństwo

 

 

„Całe życie liturgiczne Kościoła koncentruje się wokół Ofiary eucharystycznej i sakramentów. W Kościele jest siedem sakramentów: chrzest, bierzmowanie (chryzmacja), Eucharystia, pokuta, namaszczenie chorych, sakrament święceń, małżeństwo” (KKK 1113).

 

„«Opierając się na nauczaniu Pisma Świętego, na tradycjach apostolskich… i na zgodnym zdaniu Ojców», wyznajemy, że «wszystkie sakramenty Nowego Przymierza zostały ustanowione przez Jezusa Chrystusa»” (KKK 1114).

 

„Kościół naucza, że dla wierzących sakramenty Nowego Przymierza są konieczne do zbawienia. «Łaska sakramentalna» jest łaską Ducha Świętego, udzieloną przez Chrystusa i właściwą każdemu sakramentowi. Duch uzdrawia i przemienia tych, którzy przyjmują sakrament, upodabniając ich do Syna Bożego. Owocem życia sakramentalnego jest to, że Duch przybrania za synów przebóstwia wiernych, w żywy sposób jednocząc ich z jedynym Synem, Zbawicielem” (KKK 1129).

 

„Sakramenty są skutecznymi znakami łaski, ustanowionymi przez Chrystusa i powierzonymi Kościołowi. Przez te znaki jest nam udzielane życie Boże. Obrzędy widzialne, w których celebruje się sakramenty, oznaczają i urzeczywistniają łaski właściwe każdemu sakramentowi. Przynoszą one owoc w tych, którzy je przyjmują z odpowiednią dyspozycją” (KKK 1131).

 

 

 

 

Podział sakramentów według KKK

 

Wielką pomocą w lepszym rozumieniu poszczególnych sakramentów jest ukazana w Katechizmie Kościoła Katolickiego struktura, jaka wśród nich istnieje. „Sakramenty obejmują wszystkie etapy i wszystkie ważne momenty życia chrześcijanina: sprawiają narodzenie i rozwój chrześcijańskiego życia wiary, uzdrowienie i dar posłania. Widać w tym pewne podobieństwo, jakie istnieje między etapami życia naturalnego a etapami życia duchowego” (KKK 1210).

 

„Idąc za tą analogią, Katechizm przedstawi najpierw trzy sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego (rozdział pierwszy), następnie sakramenty uzdrowienia (rozdział drugi) i wreszcie sakramenty służące komunii i posłaniu wiernych (rozdział trzeci). Nie jest to oczywiście jedyny możliwy porządek, ale pozwala on dostrzec, że sakramenty tworzą pewną strukturę, w której każdy z nich ma swoje żywotne miejsce. W tej strukturze Eucharystia zajmuje wyjątkowe miejsce jako «sakrament sakramentów»: «Wszystkie inne sakramenty są skierowane do niej jak do swego celu» (KKK 1211).

 

To wyróżnione miejsce Eucharystii w stosunku do wszystkich pozostałych sakramentów, a nie tylko do chrztu i bierzmowania, ukazuje się wyraźniej, gdy wskazany przez KKK podział sakramentów zostanie przedstawiony w postaci graficznej. Zamieszczony poniżej rysunek pokazuje wzajemny związek sakramentów ze sobą. W każdym z nich działa ten sam Chrystus i daje człowiekowi udział w swoim życiu oraz w dokonanym przez Niego dziele zbawienia. Jednak każdy sakrament ma również swój własny dar, a niektóre z nich mają pewne wspólne cechy, szczególnie chrzest i bierzmowanie, pokuta i namaszczenie chorych, święcenia i małżeństwo. Wszystkie są ukierunkowane na Eucharystię.

 

 

Podział sakramentów według skutków, jakie sprawiają w człowieku

 

Katechizm Kościoła Katolickiego wyróżnia niektóre sakramenty ze względu na szczególne skutki, jakie sprawiają w człowieku. Czytamy w tym dokumencie: „Trzy sakramenty: chrzest, bierzmowanie i sakrament święceń kapłańskich, oprócz tego, że udzielają łaski, wyciskają charakter sakramentalny (czyli «pieczęć»), przez który chrześcijanin uczestniczy w kapłaństwie Chrystusa i należy do Kościoła, odpowiednio do swego stanu i pełnionych funkcji. To upodobnienie do Chrystusa i Kościoła, urzeczywistniane przez Ducha Świętego, jest nieusuwalne; pozostaje ono w chrześcijaninie na zawsze jako pozytywna dyspozycja do przyjęcia łaski, jako obietnica i zapewnienie opieki Bożej oraz powołanie do kultu Bożego i służby Kościołowi. Sakramenty te nie mogą więc nigdy być powtórzone” (KKK 1121).

 

Wyróżnienie trzech sakramentów skłania do dokonania podziału siedmiu świętych znaków według nowego kryterium. Tutaj zasadą podziału są skutki, jakie poszczególne sakramenty sprawiają w przyjmującym je człowieku. Trzy z nich zostawiają skutki trwałe i nie można ich powtarzać. Bardzo bliskim tym trzem jest sakrament małżeństwa, który jest również udzielany na całe życie, choć ktoś może go przyjąć po raz drugi po śmierci współmałżonka. Kościół jednak wyraźnie uczy, że małżeństwo sakramentalne jest nierozerwalne i jest darem danym człowiekowi na całe życie: „Przymierze małżeńskie, przez które mężczyzna i kobieta tworzą ze sobą wspólnotę całego życia, skierowaną ze swej natury na dobro małżonków oraz do zrodzenia i wychowania potomstwa, zostało między ochrzczonymi podniesione przez Chrystusa Pana do godności sakramentu” (KKK 1601).

 

Patrząc z tej perspektywy na wszystkie sakramenty, możemy podzielić je na dwie grupy. W pierwszej znajdują się te, które kształtują naszą tożsamość w relacji do Boga i Kościoła, dlatego zostały tu nazwane „sakramentami chrześcijańskiego bytu”. Są nam one dane na całe życie. Należą do nich: chrzest, bierzmowanie, święcenia i małżeństwo. Druga grupa, to „sakramenty chrześcijańskiego wzrostu”, one bowiem sprawiają wzrost tych darów, które otrzymaliśmy w sakramentach przyjmowanych raz z życiu, dlatego przyjmujemy je nieustannie. Dzięki sakramentowi pokuty i Eucharystii, a w sytuacji choroby także dzięki sakramentowi namaszczenia chorych, ochrzczony może stawać się coraz bardziej dzieckiem Bożym, bierzmowany coraz bardziej apostołem Chrystusa, a wyświęcony szafarz i zaślubieni małżonkowi mogą się coraz bardziej stawać „budowniczymi komunii”.

 

 

Powołanie chrześcijanina w świetle sakramentów i sakramentaliów

 

Bóg kształtuje Kościół przez słowo i sakramenty, które są „«arcydziełami Bożymi» w nowym i wiecznym Przymierzu” (KKK 1116). Jako nadzwyczajne dzieła Boga, dokonywane w Kościele i przez Kościół, objawiają w sposób szczególnie czytelny Boże i ludzkie tajemnice, a wśród nich bogatą i zróżnicowaną tajemnicę powołania człowieka.

 

Odkrywamy w nim dwa aspekty. Pierwszym jest wspólne wszystkim i mające najbardziej podstawowy charakter powołanie do świętości, czyli doskonałego i pełnego zjednoczenia z Bogiem i braćmi. Drugim aspektem są odmienne dla poszczególnych osób drogi realizacji tego powołania. Tajemnicę wspólnego wszystkim powołania do świętości odczytujemy w sakramentach chrztu i bierzmowania, pokuty i namaszczenia chorych oraz w Eucharystii.

 

Dwa pozostałe sakramenty, święcenia i małżeństwo, objawiają tajemnicę powołania z innej perspektywy. Nie są już one wspólne dla wszystkich, lecz wskazują na zróżnicowane drogi dążenia do świętości. Cechą drogi małżeńskiej jest „służba komunii” w domowym Kościele, a cechą drogi kapłańskiej jest „służba komunii” we wspólnocie parafialnej (w przypadku biskupa we wspólnocie diecezjalnej). Do tych dwóch dróg dołącza jeszcze jedna, mianowicie droga życia konsekrowanego. Obrzęd konsekracji nie jest wprawdzie sakramentem, tylko sakramentalium, ale skutki, jakie sprawia w życiu osoby składającej na całe życie śluby czystości, ubóstwa i posłuszeństwa, są podobne do tych sprawionych przez sakramenty. Ze strony człowieka jest to poświęcenie się na całe życie, a ze strony Boga konsekracja tego stanu oddania i ubogacenie człowieka potrzebnymi łaskami.

 

Refleksja nad sakramentami i sakramentaliami rzuca więc światło także na wzajemną zależność między wspólnym dla wszystkich powołaniem do świętości, a odmiennymi dla różnych osób drogami realizacji tego powołania. Można tę refleksję snuć dalej, gdyż w ukazanych powyżej aspektach tajemnicy powołania nie ma wzmianki o talentach, charyzmatach i zdolnościach poszczególnych osób, a przecież dla ich rozwoju osobowego i dojrzewania do świętości jest to sprawa ważna. Mamy służyć Bogu i ludziom tym darem, jaki każdy otrzymał (por. 1P 4,10), a taka pełna zaangażowania służba również ma wymiar powołania. Na powyższym rysunku przypominają o tej tajemnicy trzy małe elementy, wskazujące na posługę słowa, posługę rąk (chleba), a także posługę śpiewu. Są to trzy wyróżnione przestrzenie służby w celebracji liturgicznej, w których mogą się wyrazić różnorodne talenty i charyzmaty poszczególnych wiernych.

 

 

Kościół domowy i Kościół żyjący w parafii

 

W prowadzonej refleksji nad światem sakramentów dochodzimy do tego sposobu ich przedstawienia i tej drogi wprowadzenia w ich głębsze przeżywanie, jaką odnajdujemy w rytmie roku liturgicznego. Mówienie o sakramentach w tym kontekście nie jest zwykłą katechezą, medytacją czy wykładem akademickim. Jest raczej mistagogią, a więc pogłębionym wtajemniczeniem w rzeczywistość Bożą, którą nosimy w sobie i która nas otacza. Spotkania mają charakter refleksji połączonej z modlitwą, a ich centralnym przeżyciem jest celebracja z całym bogactwem aktów wiary, znaków, modlitw i śpiewów. Jesteśmy zaproszeni nie tylko do przyjęcia prawdy o sakramentach, lecz także do jej wyrażenia w sposób najbardziej uroczysty. Można powiedzieć, że chcemy wiarę w obecność i działanie Boga w sakramentach wypowiedzieć, wyśpiewać, ukazać w znakach, zaświadczyć o niej całym życiem. Chcemy pokazać, jak wielkim skarbem są dla nas sakramenty.

 

Wchodzenie w boski i ludzki wymiar sakramentów według tej kolejności, jaką proponuje nam rytm roku liturgicznego, sprawia, że zatrzymujemy się najpierw przy sakramencie małżeństwa i tajemnicy rodziny. Tam bowiem skierował swoje kroki Syn Boży, gdy przyszedł na ten świat. Wchodzenie Boga w życie ludzi zaczyna się w rodzinie. Ona jest pierwszym miejscem zamieszkania Boga Wcielonego. Obecność Zbawiciela w życiu małżeńskim i rodzinnym, szczególnie przez dar sakramentu małżeństwa sprawia, że ta mała wspólnota jest nazywana domowym Kościołem. Dlatego również wtajemniczenie w Kościół zaczyna się w rodzinie.

 

Prawda ta ma tak doniosłe znaczenie, że to ona określa kryterium podziału sakramentów wskazane przez rytm roku liturgicznego. Jest nim odniesienie do tajemnicy Kościoła i wskazanie osób, na których Chrystus oparł budowanie tej wspólnoty wiary i miłości. Małżonkowie są filarami małej wspólnoty Kościoła, jaką jest rodzina, a kapłani są filarami większych wspólnot Kościoła, jakimi są parafie (rysunek koncentruje się na parafii i rodzinie, dlatego nie ukazuje diecezji ani Kościoła powszechnego). Powołaniem jednych i drugich jest „służba komunii”. Katechizm opisując tę rzeczywistość używa szczególnego słowa. Mówi o konsekracji: „Ci, którzy zostali już konsekrowani przez chrzest i bierzmowanie do kapłaństwa wspólnego wszystkich wiernych, mogą otrzymać w sakramentach święceń i małżeństwa szczególną konsekrację. Przyjmujący sakrament święceń zostają konsekrowani, by w imię Chrystusa «karmili Kościół słowem i łaską Bożą». Z kolei «osobny sakrament umacnia i jakby konsekruje małżonków chrześcijańskich do obowiązków i godności ich stanu»” (KKK1535).

 

Mocą sakramentu małżeństwa Chrystus buduje najbardziej podstawową wspólnotę, w której On sam zamieszkuje i napełnia ją swoim Duchem. Tą wspólnotą jest małżeństwo i rodzina. Małżonkowie zostali uzdolnieni do tego, aby podjąć „służbę komunii”. Zostali do niej niejako konsekrowani. Moją w sobie moc, ofiarowaną im przez Chrystusa, aby pokonywać wszelkie trudności, jakie na tej drodze wyrastają. Mają moc burzyć mury, jakie zostały wybudowane między ludźmi i budować mosty nad przepaściami, które oddzielają jednych od drugich.

 

Drugi sakrament, którego cechą charakterystyczną jest „służba komunii”, to świecenia kapłańskie. Chrystus powołuje wybranych mężczyzn, którym daje szczególny udział w swej misji zbawiania świata i jednoczenia ludzi. Czyni ich kapłanami w swoim Kościele. Uzdalnia ich do działania w sakramentalnym zjednoczeniu z Nim. Tylko oni mogą być głową kościelnej wspólnoty i działać „in persona Christi Capitis”. Biskup przewodniczy Kościołowi lokalnemu, a proboszcz stoi na czele wspólnoty parafialnej. Podobnie jak małżonkowie w rodzinie, tak i oni w szerszej wspólnocie mają moc pokonywania tego, co dzieli ludzi, i umacniania tego, co ich łączy. Jedni i drudzy spełniają powierzoną im „służbę komunii”. Czynią to mocą konsekracji, która otrzymali, mocą Ducha, który w nich mieszka, mocą Chrystusa, który się z nimi zjednoczył, mocą Ojca Niebieskiego, który dał im udział w swoim boskim życiu. W tej trosce o jedność wszystkich członków rodziny oraz o jedność całej wspólnoty parafialnej zarówno małżonkowie, jak i kapłani muszą odwoływać się do mocy chrztu, bierzmowania, pokuty, namaszczenia chorych, a przede wszystkim do Eucharystii. Sakramenty te oraz teksty Pisma Świętego to szczególny obszar ich służby na rzecz dzieła zjednoczenia.

 

więcej na  http://rokwiary.diecezja.pl/?drogi-wtajemniczenia-w-swiat-sakramentow,227